Xã Dương Quan nằm ở phía Nam huyện Thủy Nguyên, phía Nam giáp với Sông Cấm cảng Hải Phòng, Phía Bắc giáp với xã Thủy Đường, phía Tây giáp với xã Tân Dương, phía Đông giáp với xã An Lư. Xã có tổng diện tích đất tự nhiên: 592,48 ha. Dân cư: 3.206 hộ với 9760 nhân khẩu được phân bổ ở 10 thôn, hiện nay trên địa bàn xã có gần 150 nhà trọ với gần 1.500 nhân khẩu ở các địa phương khác đến tạm trú trên địa bàn. Là một xã ven đô nên tốc độ đô thị hoá nhanh, kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, đời sống của người dân ngày càng được nâng cao; trên địa bàn xã đang triển khai nhiều dự án lớn của thành phố, vì vậy số lượng dân cư sinh sống trên địa bàn xã ngày càng đông đúc. Sự phát triển kinh tế cùng với sự gia tăng dân số thì rác thải sinh hoạt ngày càng lớn về số lượng, đa dạng về chủng loại sẽ tiếp tục gây áp lực đến công tác thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn xã; rác để tự phát đầu đường, ngõ xóm, túi bóng nilong bay khắp nơi gây mất mỹ quan. Một câu hỏi đặt ra với cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương là làm thế nào để thực hiện tốt công tác thu gom, giảm chi phí, thuận lợi hơn cho quá trình xử lý, tái chế và làm giảm tác động tới môi trường, để người dân tự ý thức quét dọn đường làng, ngõ xóm luôn được phong quang, sạch đẹp. Nhưng phần lớn người dân hiện nay vẫn chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của việc phân loại rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình, một lượng lớn túi bóng nilong để lẫn với các loại rác khác, rác treo bờ tường bao, rác để ngay đầu ngõ, đầu đường không được để vào thùng có lắp đậy dẫn đến chó, mèo bới rác tha khắp nơi, chưa kể trời mưa nước đọng vào túi rác gây bốc mùi hôi thối làm, là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước, không khí… phát tán các loại dịch bệnh, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội, môi trường và sức khoẻ của con người.
Trước thực trạng và mối đe doạ ô nhiễm môi trường từ rác thải sinh hoạt, Đảng uỷ xã Dương Quan đã chỉ đạo cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc để thực hiện công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân nâng cao ý thức, trách nhiệm của của mình trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường cho gia đình và xã hội; đồng thời góp phần cùng địa phương hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới nâng cao và thực hiện có hiệu quả đề án thu gom rác của đại phương.
Đảng uỷ xã đã họp Ban Chấp hành và ra Nghị quyết chuyên đề về công tác vệ sinh môi trường, đồng thời chỉ đạo UBND xã, các Đoàn thể xã xây dựng kế hoạch, triển khai họp bàn để thống nhất nội dung và phương pháp thực hiện; tổ chức tập huấn các kiến thức về bảo môi trường và giao nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên.
Để mô hình có tính lan toả trong cộng đồng dân cư, Đảng uỷ xã nhận thấy công tác tuyên truyền cần phải đi trước một bước để Nhân dân hiểu được tác hại của rác thải đối với môi trường sống của con người, Đảng uỷ đã chỉ đạo đài phát thanh xã viết tin bài phát trên hệ thống loa truyền thanh hàng ngày, chỉ đạo các Đoàn thể thực hiện tuyên truyền qua các hội nghị, trên trang facebook, Zalo của Hội; đồng thời giao nhiệm vụ cho các chi bộ chỉ đạo chính quyền thôn, các chi hội đoàn thể thực hiện tốt công tác vệ sinh môi trường, giúp Nhân dân hiểu và tự giác thực hiện các tiêu chí về xây dựng Nông thôn mới nâng cao, trong đó đặc biệt chú trọng tiêu chí về "môi trường" gắn với tiêu chí " Xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư" để làm căn cứ suy tôn gia đình văn hoá hàng năm.
Đảng uỷ xã đã chỉ đạo các Đoàn thể tuyên truyền vận động, đối với các hộ gia đình còn diện tích vườn tạp, các thành viên trong đoàn hướng dẫn cách tận dụng thức ăn thừa, vỏ trái cây, gốc rau…. để ủ phân vi sinh bón cho cây trồng hoặc đào hố chôn tại vườn tạo độ tơi xốp cho đất. Để đảm bảo cho công tác phân loại rác và thu gom rác đúng nơi quy định, tránh được các con vật tha rác khắp nơi làm ảnh hưởng đến mỹ quan đường làng, ngõ xóm. Công tác tuyên truyền đã tác động đến ý thức của các hộ dân trong việc giữ gìn môi trường sống của gia đình và cộng đồng thôn xóm, hiểu được giá trị của việc phân loại rác thải ngay tại hộ gia đình đã góp phần tiết kiệm cho tài nguyên, mang lại lợi ích cho chính hộ gia đình khi thực hiện phân loại và tự trang bị cho gia đình nhà mình một thùng đựng rác xanh thân thiện với môi trường.nhân dân phân loại rác thải đầu nguồn và để rác đúng nơi quy định, chỉ đạo các đoàn thể hàng tháng báo cáo kết quả về Khối Dân vận Đảng uỷ xã.
Nhận thấy công tác giữ gìn vệ sinh môi trường giữ vai trò chủ yếu vẫn là người phụ nữ nên Đảng uỷ xã đã chỉ đạo Hội Phụ nữ xã đăng ký mô hình Dân vận khéo “Vận động Nhân dân mua thùng đựng rác và phân loại rác thải đầu nguồn” trên địa bàn toàn xã và các khu tái định cư. Trong các năm 2021, 2022, 2023 Hội phụ nữ xã đã tuyên truyền hướng dẫn được 203/205 hộ gia đình các khu tái định cư A,C,D, gia đoạn 2 phân loại rác thải đầu nguồn và vận động Nhân dân trang bị được 1.805 thùng đựng rác hợp vệ sinh.
Bằng sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng uỷ xã đến nay không còn cảnh rác để đầu đường, ngõ xóm, túi bóng bay khắp nơi, không còn thực trạng rác bốc mùi hôi thối, rác sinh hoạt đã được các hộ gia đình để vào thùng rác có lắp đậy, cảnh quan môi trường trên địa bàn xã được cải thiện đáng kể, công tác thu gom được đảm bảo.
Thực hiện hiện Kết luận số 774/TB-UBND ngày 20/8/2024 của Chủ tịch UBND huyện về công tác thu gom, vận chuyển và xử lý, phân loại rác thải trên địa bàn huyện, Đảng uỷ xã tiếp tục chỉ đạo UBND xã thực hiện công tác phối hợp với các Đoàn thể xã triển khai công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân phân loại rác thải đầu nguồn và trang bị thùng đựng rác hợp vệ sinh.
Đảng uỷ xã đã chỉ đạo và giao việc cụ thể cho từng Đoàn thể, mỗi Đoàn thể phụ trách từ 2 đến 3 thôn và tiến độ thời gian hoàn thành công việc trong 02 tháng, hàng tuần các đoàn thể báo cáo kết quả thực và nhữn khó khăn, vướng mắc khi thực hiện công tác tuyên truyền, vận động về Khối Dân vận Đảng uỷ xã để xin ý kiến chỉ đạo của Thường trực Đảng uỷ xã. Sau 02 tháng triển khai đã hướng dẫn được gần 3000 hộ phân loại rác thải đầu nguồn và vận động nhân dân trang bị gần 1.500 thùng đựng rác để phân loại rác.
Thực hiện sự chỉ đoạ của UBND huyện Thuỷ Nguyên và Kế hoạch số 02 ngày 16/01/2024 của BTV Hội LHPN huyện Thuỷ Nguyên về triển khai thành lập mô hình Dân vận khéo năm 2024 “ Mô hình rác thải nghĩa tình”. Đảng uỷ xã đã chỉ đạo Hội LHPN xã phối hợp với UBND xã tiếp tục nhân rộng mô hình “ Rác thải nghĩa tình” tới 10/10 thôn trên địa bàn xã” và tuyên truyền, vận động Nhân dân phân loại rác thải đầu nguồn
Sau khi ra mắt Hội LHPN xã phối hợp với UBND xã đóng 11 thùng đựng rác vô cơ tái chế cho 10 thôn và đã bàn giao ngay để mô hình đi vào hoạt động. Sau một thời gian hoạt động mô hình đã thu được kết quả rõ nét đó là: nâng cao nhận thức cho hội viên phụ nữ và Nhân dân về tác hại của rác thải và vấn đề vệ sinh môi trường, dần thay đổi hành vi trong việc chấp hành đề án thu gom rác thải tại các địa phương, không xả rác thải bừa bãi ra môi trường, hạn chế sử dụng túi nilon trong sinh hoạt, bỏ rác vào thùng đúng nơi quy định; xây dựng một môi trường sống lành mạnh không bị ô nhiễm, đảm bảo sức khỏe cho nhân dân. Giảm tải lượng rác thải phải chở về các ga rác gây quá tải cho việc xử lý, tạo nguồn phân vi sinh hữu cơ an toàn bón cho rau màu. Khơi gợi tinh thần tương thân, tương ái của cán bộ hội viên phụ nữ và nhân dân, biến rác thải bỏ đi thành tiền giúp phụ nữ, trẻ em và người dân có có hoàn cảnh khó khăn, góp phần thực hiện tốt công tác an sinh xã hội tại địa phương
Hàng tháng Đảng uỷ xã chỉ đạo UBND xã, các Đoàn thể, các cơ sở thôn thực hiện tuyên truyền, vận động Nhân dân dọn vệ sinh môi trường các tuyến đường trên toàn xã, đảm bảo luôn sáng – xanh – sạch – đẹp.
Nhờ làm tốt công tác phân loạ,i xử lý rác ngay tại hộ gia đình và nhân dân đã trang bị thùng đựng rác có lắp đậy nên đến nay lượng rác trên địa bàn xã đã giảm một phần đáng kể, không còn cảnh rác treo bờ tường bao, rác chất thành đống bốc mùi hôi thối, túi bóng bay khắp nơi. Rác thải đã được các hộ gia đình phân loại, thu gom đúng nơi quy định; hộ gia đình và công nhân tại các nhà trọ đã hạn chế sử dụng đồ nhựa, hộp xốp dùng một lần và túi nilong khó phân huỷ; rác tái chế được như bìa cát tông, vỏ chai nhựa, non bia được hội viên, phụ nữ thu gom ủng hộ cho Hội ve chai nhân ái giáo xứ Hữu Quan bán lấy kinh phí tặng cho những gia đình khó khăn trên địa bàn xã. Đối với các thôn và các khu tái định vẫn còn diện tích vườn tạp và diện tích đất trống chưa làm nhà, Hội LHPN xã Dương Quan đã vận động các hộ gia đình trồng rau màu và hướng dẫn ủ các loại rác như: gốc rau, vỏ trái cây… để làm phân vi sinh.
Trong quá trình triển khai và sau khi thực hiện mô hình Đảng uỷ xã chỉ đạo UBND xã và các Đoàn thể thường xuyên đi kiểm tra và nhận thấy các hộ dân chấp hành rất tốt công tác phân loại rác; các luống rau lên xanh tốt cung cấp đủ nhu cầu cho gia đình, có nhiều hộ còn tạo thêm thu nhập từ việc trồng rau bằng phương pháp ủ phân vi sinh từ rác hữu cơ, qua đó đã giảm một lượng rác đáng kể thải ra môi trường bên ngoài, những loại rác không có khả năng tái chế được hộ gia đình bỏ vào thùng rác xanh có lắp đậy rất thuận tiện cho công tác thu gom của công ty vệ sinh môi trường. Qua một thời gian triển khai bằng những phương pháp có tính thực tiễn nên các hộ gia đình dễ dàng thực hiện, đã ý thức hơn trong việc phân loại và thu gom rác thải đúng nơi quy định, tạo môi trường sạch, đẹp cho gia đình và cộng đồng dân cư.
Đảng uỷ xã Dương Quan đã chỉ đạo các Đoàn thể có nhiều hoạt động bảo vệ môi trường được phát động như: ngày chủ nhật xanh tới 100% các chi hội, trồng và chăm sóc tuyến hoa, quét dọn tuyến đường do các Đoàn thể quản lý; thu gom hộp xốp, túi bóng nilong khó phân huỷ tại khu vực Bắc Sông Cấm, vận động mỗi hội viên trồng một cây xanh.
Để cùng chung tay bảo vệ môi trường sống cho chúng ta và cho thế hệ mai sau thì mỗi cá nhân, mỗi hộ gia đình cần nâng cao ý thức, trách nhiệm và tạo thành thói quen hàng ngày trong việc phân loại rác thải sinh hoạt của gia đình nhà mình trước khi bỏ vào thùng rác có lắp đậy. Đối với các tổ chức đoàn thể cần có những mô hình, phần việc cụ thể trong công tác bảo vệ môi trường để đăng ký với cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương cùng góp phần hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Đồng thời, thành phố cần xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm đến công tác bảo vệ môi trường, chỉ đạo công ty môi trường thực hiện việc phân loại rác thải trước khi vận chuyển đi đối với các địa phương đã thực hiện được công tác phân loại rác. Thành phố cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật trong xử lý rác thải; khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân phát triển những mô hình hiệu quả, điển hình trong phân loại, thu gom và xử lý rác thải và bố trí nguồn kinh phí đáp ứng được công tác xử lý rác thải, hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất các mặt hàng thân thiện với môi trường như túi giấy, túi bóng nilong sinh học dễ phân huỷ./.
Nguyễn Văn Quyết, xã Dương Quan, huyện Thủy Nguyên